Czy znasz ptaki żyjące w mieście?

Ptaków w miastach jest coraz więcej i coraz lepiej przystosowują się do miejskich warunków życia. Stały się mniej płochliwe i bardziej osiadłe, szukają nietypowego pokarmu i miejsc gniazdowania. Zwiększenie zagęszczenia ptaków to m.in. wpływ wyższej średniej temperatury i mniejszych amplitud dobowych temperatury oraz dokarmianie przez ludzi. Ptaki miejskie narażone są na wiele zagrożeń związanych z lokalizacją ich miejsc lęgowych i żerowisk. Remonty i ocieplanie budynków powodują usuwanie szczelin i otworów, które mogą być zasiedlone przez ptaki. Prowadzenie tego typu prac jest szczególnie niekorzystne w trakcie sezonu lęgowego, kiedy w gniazdach znajdują się pisklęta. Nieodpowiednie gospodarowanie zielenią miejską może prowadzić do utraty zarówno miejsc lęgowych (w przypadku wycinania starszych drzew), jak i żerowisk (w przypadku wprowadzania obcych gatunków roślin). Przeszklone budynki i ekrany ochronne są niebezpieczne dla ptaków głównie w trakcie ich migracji oraz podczas opuszczania gniazd przez młode. Najpopularniejsza metoda odstraszania – naklejanie sylwetek ptaków drapieżnych – jest mało skuteczna. Umyślnie niszczenie gniazd jest sprzeczne z ustawą o ochronie przyrody. Dotyczy głównie gatunków uznawanych za uciążliwe – gołębi miejskich, gawronów i oknówek. Aby ptakom w mieście żyło się lepiej można m.in. zakładać skrzynki lęgowe, sadzić drzewa i krzewy, zapewniać dostęp do wody (zwłaszcza podczas upałów i zimą) oraz dokarmiać je we właściwy sposób.

Krukowate występują w polskich miastach bardzo pospolicie, ale równie często są ze sobą mylone. Poniższe zestawienie prezentuje 4 najczęściej pojawiające się gatunki.

Innymi często mylonymi ze sobą gatunkami ptaków miejskich są wróbel i mazurek, szpak i kos oraz jerzyk i jaskółki. Mazurek, zwany też wróblem polnym, w odróżnieniu od wróbla zwyczajnego ma czarną plamkę na białym policzku. U wróbla występuje dymorfizm płciowy – samica jest szarobrązowa, a samiec ma szary wierzch głowy, policzki oddzielone brązową pręgą i czarny śliniaczek. Oba gatunki występują w parkach miejskich i żywią się nasionami i owadami.

Szpak, o połyskliwych piórach z białymi cętkami, żywi się głównie owadami i owocami. Dymorfizm płciowy u kosów, w przeciwieństwie do szpaków, jest zaznaczony. Samiec kosa ma czarne pióra i wyraźnie zaznaczoną obrączkę wokół oczu. U samic obrączka jest mniej wyraźna, a ich upierzenie waha się od brązowego do szarego. Podobnie jak szpaki, miejskie kosy nie odlatują na zimę i częściej zimują w miastach.

Zarówno jerzyk jak i jaskółki charakteryzują się smukłą sylwetką, długimi i ostro zakończonymi skrzydłami oraz rozdwojonym ogonem. Mimo że należą do innych rodzin, to styl ich życia – polowanie na drobne latające owady – spowodował tak duże podobieństwo. Różni je przede wszystkim upierzenie – jerzyki są jednolicie ciemne, a mieszkające w miastach oknówki mają jasny brzuch. U obu gatunków dymorfizm płciowy nie występuje albo jest słabo zaznaczony.

Pisząc o ptakach miejskich trudno nie wspomnieć o gołębiach. W polskich miastach można spotkać poza gołębiem miejskim również sierpówkę z charakterystyczną obróżką na szyi i gołębia grzywacza – największego przedstawiciela gołębiowatych w Polsce, którego coraz częściej można zobaczyć poza naturalnym środowiskiem, jakim są lasy liściaste.